Kişi klimaksı nədir?
Kişi Klimaksı: Anlamaq və Tanımaq
Kişi klimaksı, yaşlanma prosesinin bir hissəsi olaraq, kişilərdə hormon səviyyələrinin azalması nəticəsində meydana gələn fizioloji və emosional dəyişikliklərdir. Qadınlarda olduğu kimi, bu proses kişilərdə də yaşlanma ilə əlaqədardır, lakin əlamətləri daha yüngül və fərqli şəkildə özünü büruzə verir.
Kişi Klimaksı Nədir?
- Kişi klimaksı əsasən testosteron səviyyəsinin azalması ilə bağlıdır.
- Adətən 60 yaşdan sonra başlayır, lakin bəzi kişilərdə 40-50 yaşlarında da təsirləri görünə bilər.
- Bu dövrdə hormonal balansın dəyişməsi nəticəsində həm fiziki, həm də emosional dəyişikliklər baş verir.
Testosteronun Rolu
Testosteron yalnız kişi cinsi funksiyaları ilə deyil, həm də aşağıdakı sistemlərin işinə təsir göstərir:
- Ürək və qan damar sistemi.
- Sinir sistemi: Yaddaş, diqqət və emosional vəziyyət.
- Sidik-cinsiyyət sistemi: Sərtləşmə və cinsi istək.
- Sümüklərin möhkəmliyi (osteoporozun qarşısını alır).
- Maddələr mübadiləsi və əzələ kütləsinin saxlanılması.
Kişi Klimaksının Əlamətləri
Kişi klimaksının simptomları qadın klimaksına bənzər, lakin daha az intensiv ola bilər. Əsas əlamətlər:
- Fiziki Əlamətlər:
- Ürək döyüntülərinin tezləşməsi və ya "dayanması" hissi.
- Ürək nahiyəsində ağrılar və yüksək qan təzyiqi.
- Tez yorulma və enerji çatışmazlığı.
- Sümüklərin zəifləməsi (osteoporoz).
- Əzələ kütləsinin azalması və qarın bölgəsində piylənmə.
- Cinsi Funksiyanın Pozulması:
- Cinsi istəkdə azalma.
- Erektil disfunksiya.
- Reproduktiv qabiliyyətin zəifləməsi.
- Emosional və Psixoloji Əlamətlər:
- Yaddaş və diqqət problemləri.
- Yuxusuzluq və narahatlıq.
- Depressiya və özünəinamın azalması.
Kişi Klimaksına Təsir Edən Faktorlar
Kişi klimaksının başlanğıcını və təsirlərini daha da artıran bəzi risk faktorları:
- Stress və həyat tərzi.
- Siqaret və spirtli içki istifadəsi.
- Piylənmə və qeyri-sağlam qidalanma.
- İdmanla məşğul olmamaq.
- Xroniki xəstəliklər (şəkərli diabet, ürək-damar xəstəlikləri və s.).
Kişi Klimaksının Diaqnozu
- Hormon Testləri: Qanda testosteron səviyyəsinin yoxlanılması.
- Ürək və Sümük Yoxlamaları: Ürək-damar sağlamlığı və sümüklərin sıxlığını yoxlamaq üçün testlər.
- Psixoloji Qiymətləndirmə: Depressiya və emosional problemlərin aşkarlanması üçün məsləhət.
Kişi Klimaksının Müalicəsi və Profilaktikası
- Hormonal Terapiya:
- Testosteron əvəzedici terapiya (TƏT) hormon səviyyəsini normallaşdırmağa kömək edir.
- Hormonal müalicə yalnız həkimin məsləhəti ilə və uyğun testlərdən sonra tətbiq edilməlidir.
- Sağlam Həyat Tərzi:
- Müntəzəm fiziki aktivlik.
- Sağlam qidalanma (zülallarla zəngin qidalar, omega-3 yağ turşuları, vitamin D və kalsium).
- Siqaret və spirtli içkidən uzaq durmaq.
- Psixoloji Dəstək:
- Psixoloq və ya terapevtlə müzakirələr.
- Həyat keyfiyyətini artırmaq üçün stresin idarə olunması.
- Profilaktik Tibbi Yoxlamalar:
- Müntəzəm olaraq həkim müayinəsindən keçmək (xüsusilə ürək-damar və sümük sağlamlığı üçün).
Nəticə
Kişi klimaksı, hər bir kişinin yaşlandıqca qarşılaşa biləcəyi təbii bir prosesdir. Həyat tərzində dəyişikliklər, erkən diaqnoz və uyğun müalicə vasitəsilə bu dövrün təsirlərini minimuma endirmək mümkündür. Əgər sizdə və ya tanıdığınız birində bu simptomlar müşahidə edilirsə, vaxtında həkimə müraciət etmək vacibdir.