Kişilərdə sperma azlığı
Kişilərdə Sperma Azlığı: Azospermiya və Müalicəsi
Kişilərdə sperma hüceyrələrinin az olması və ya tamamilə olmaması ciddi bir sağlamlıq problemi olan azospermiya ilə əlaqəli ola bilər. Bu vəziyyət kişi sonsuzluğunun əsas səbəblərindən biridir, lakin azospermiya bir çox hallarda müalicə edilə bilən bir vəziyyətdir. Bu məqalədə azospermiyanın növləri, səbəbləri və müalicə üsulları haqqında məlumat verilir.
Azospermiya Nədir?
Azospermiya, sperma mayesində heç bir canlı sperma hüceyrəsinin olmaması vəziyyətidir. Bu, kişinin təbii yolla ata olmasını mümkünsüz edir. Bununla belə, müasir tibbi yanaşmalar vasitəsilə azospermiyanı müalicə etmək və ya süni mayalanma yolu ilə döllənmə təmin etmək mümkündür.
Azospermiyanın Növləri
Azospermiya iki əsas növə ayrılır:
1. Tıxanıqlıqla Bağlı Azospermiya
- Səbəblər:
- Doğuşdan sperma kanallarının bir hissəsinin olmaması.
- Keçirilmiş genital infeksiyalar.
- Cərrahi müdaxilələr (məsələn, vazektomiya və ya travma sonrası əməliyyatlar).
- Xüsusiyyətləri:
- Sperma istehsalı normaldır, lakin spermatozoidlər sperma mayesinə keçə bilmir, çünki sperma kanalları tıxalıdır.
2. Tıxanıqlıqla Bağlı Olmayan Azospermiya
- Səbəblər:
- Genetik Pozuntular: Klinefelter sindromu və ya digər genetik anormallıqlar.
- Testis Problemləri: Testislərin doğuşdan yuxarıda qalması (kriptorxizm), testis torsiyonu (testislərin burulması).
- Infeksiyalar: Məsələn, epididimit və ya orxit kimi infeksiyalar.
- Radiasiya və Kimyəvi Maddələr: Radiasiya terapiyası və ya kimyəvi maddələr testislərə zərər verə bilər.
- Xüsusiyyətləri:
- Bu vəziyyətdə sperma hüceyrələrinin istehsalı azalmış və ya tamamilə dayandırılmışdır.
Azospermiyanın Müalicəsi
Azospermiya tibbi müayinə və diaqnozdan sonra müxtəlif yollarla müalicə edilə bilər. Müalicə növü azospermiyanın səbəbinə bağlıdır.
1. Tıxanıqlıqla Bağlı Azospermiya Müalicəsi
- Cərrahi Müdaxilə: Tıxanıqlıq aradan qaldırılaraq sperma kanalları bərpa edilə bilər.
- Süni Mayalanma:
- Cərrahi yolla əldə edilən spermalar laboratoriya şəraitində süni mayalanma üçün istifadə olunur.
- ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection): Spermatozoidlərin birbaşa yumurtaya yerləşdirilməsi ilə döllənmə təmin edilir.
2. Tıxanıqlıqla Bağlı Olmayan Azospermiya Müalicəsi
- Hormon Terapiyası: Hormonal balanssızlıq səbəb olan hallarda testosteron səviyyəsinin artırılması üçün müalicə tətbiq edilir.
- Testisdən Sperma Alınması:
- TESA (Testicular Sperm Aspiration): Testisdən spermatozoidlərin birbaşa götürülməsi.
- Mikro-TESE: Daha az spermatozoid istehsal olunan hallarda tətbiq olunan mikroskopik cərrahi üsul.
- Genetik Araşdırmalar: Genetik problemlər səbəbindən yaranan azospermiya hallarında diaqnoz və müalicə məqsədilə genetik testlər aparılır.
Azospermiyanın Qarşısını Alma Yolları
Azospermiyanın bəzi səbəbləri qarşısı alınan və ya riskləri azaldıla bilən vəziyyətlərdir. Aşağıdakı tövsiyələr bu riskləri minimuma endirə bilər:
- Genital Sağlamlığa Diqqət Edin: Keçmiş infeksiyalar və travmaların qarşısını almaq üçün qoruyucu tədbirlər görmək vacibdir.
- Siqaret və Spirtli İçki İstifadəsini Azaldın: Bu vərdişlər sperma keyfiyyətini azaldır.
- Radiasiyadan və Zəhərli Maddələrdən Qaçının: Kimyəvi maddələr və radiasiya testis sağlamlığına ciddi zərər verə bilər.
- Həyat Tərzini Dəyişdirin: Sağlam qidalanma və mütəmadi fiziki aktivlik sperma istehsalını dəstəkləyə bilər.
Nəticə
Azospermiya kişi sonsuzluğunun əsas səbəblərindən biri olsa da, müasir tibbi texnologiyalarla bu vəziyyəti idarə etmək və müalicə etmək mümkündür. Tıxanıqlıqla bağlı azospermiyalarda cərrahi müdaxilə ilə süni mayalanma tətbiq oluna bilər. Tıxanıqlıqla bağlı olmayan hallarda isə hormonal terapiya və testisdən spermatozoidlərin alınması üsulları effektiv həll yolu təklif edir.
Unutmayın, erkən diaqnoz və peşəkar tibbi yardım bu problemin müalicəsində ən vacib addımlardır. Əgər belə bir problem olduğunu düşünürsünüzsə, mütəxəssis həkimlə məsləhətləşməkdən çəkinməyin.